ชำมะเลียง

ชำมะเลียง Lepisanthes fruticosa

ชื่อ      : ชำมะเลียง Lepisanthes fruticosa (Roxb.) Leenh. วงศ์ Sapindaceae

ชื่ออื่น   : โคมเรียง (ตราด) ชำระเลียงบ้าน พุมเรียง พุมเรียงสวน (ภาคกลาง) พูเวียง (นครราชสีมา) มะเถ้า (ภาคเหนือ)

ลักษณะทางพฤษศาสตร์   : ไม้พุ่มถึงไม้ต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง 8 เมตร  ใบ เป็นใบ ประกอบแบบขนนก ใบย่อยรูปไข่ถึงรูปไข่กลับ กว้าง 2-8 ซม. ยาว 9-30 ซม. ปลายใบแหลมทู่ โคนใบสอบ ผิวใบเกลี้ยง มีหูใบ  แผ่เป็นแผ่น รูปเกือบกลม ขนาดกว้าง 2-3.5 ซม. เรียงเวียน ซ้อนกันบริเวณโคนก้านใบใกล้ปลายยอด   ดอก  สีขาวครีม ออกเป็น ช่อห้อย ยาวถึง 75 ซม. แยกเพศ  ดอกบานกว้าง  5-7 ม.ม.  กลีบรองดอก 4  กลีบ รูปเกือบกลม กลีบดอก  4  กลีบ เกสรผู้  5-8  อัน รังไข่มี  2  ช่อง ผล  รูปไข่ถึงรูปรีป้อม สีม่วงดำถึงออกแดง ผิวเกลี้ยงมักมี  2 เมล็ด

สรรพคุณ

1.       ราก มีรสเบื่อจืดและขมเล็กน้อย ใช้เป็นยาแก้ไข้ ใช้กินแก้ไข้เหนือ ไข้กาฬ ไข้พิษ ไข้สันนิบาต ไข้สั่น ไข้กำเดา แก้เลือดกำเดาไหล ช่วยแก้อาการร้อนใน ช่วยแก้อาการกระสับกระส่าย แก้ระส่ำระสาย ช่วยทำให้ระบบทางเดินอาหารเป็นปกติ ช่วยแก้อาการท้องผูก แก้ไม่ผูกไม่ถ่าย

2.       ผล ผลสุกหรือผลแก่มีสรรพคุณช่วยแก้ท้องเสีย คนโบราณจะใช้ผลแก่สีดำที่มีรสฝาดหวาน ให้เด็กรับประทานเป็นยาแก้โรคท้องเสีย