แก้ว

 แก้ว Murraya paniculata

ชื่อ: แก้ว Murraya paniculate (L.) Jack วงศ์ Rutaceae

ชื่ออื่น   : แก้วขาว (ภาคกลาง) แก้วขี้ไก่ (ยะลา) แก้วพริก ตะไหลแก้ว (ภาคเหนือ) แก้วลาย(สระบุรี) จ๊าพริก (ลำปาง) Andaman satinwood, Chinese box tree, Orange jasmine

ลักษณะทางพฤษศาสตร์   : ไม้พุ่ม ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงสลับ ดอกสีขาว มีกลิ่นหอมแรง ผลสุกสีแดง

สรรพคุณ

1. ราก แก้ปวดเอว

2.   ใบ แก้ปวดท้อง แก้บิด ขับโลหิต แก้ท้องเสีย ขับพยาธิ

3.ดอกแก้ไอเรื้อรัง แก้ไข้ แก้กระหายน้ำ แก้เวียนศีรษะ และช่วยเจริญอาหา

อัญชัน

อัญชัน  Clitoria  ternatea  L.

ชื่อ        : อัญชัน  Clitoria  ternatea  L.  วงศ์    LEGUMINOSAE

ชื่ออื่น   : มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า แดงชัน (เชียงใหม่), เอื้องชัน (ภาคเหนือ) เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์  : ไม้เถา  ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่  เรียงสลับ  ดอกเดี่ยว  สีน้ำเงินแก่  ฟ้า  ม่วงแดง  ม่วงอ่อน  หรือขาว  ผลเป็นฝัก

สรรพคุณ

                  1.  ราก  แก้ปัสสาวะพิการ  ระบายท้อง  แก้ตาเจ็บ  ตาฟาง  ทำยาสีฟันทำให้ฟันทน  แก้ปวดฟัน

                  2.  ยอดอ่อน  แก้ผดผื่นคัน

                  3.  ดอก  บำรุงเส้นผม  ทำให้ผมดกดำ

                  4.  เมล็ด  ระบายท้อง

หญ้าหนวดแมว

 หญ้าหนวดแมว  Orthosiphon  aristatus  (Blume)  Miq.

ชื่อ    : หญ้าหนวดแมว  Orthosiphon  aristatus  (Blume)  Miq. วงศ์    LABIATAE

ชื่ออื่น       : ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น อีตู่ดง (เพชรบูรณ์), บางรักป่า (ประจวบคีรีขันธ์), พยับเมฆ (กรุงเทพฯ) เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์      : ไม้ล้มลุก  ลำต้นรูปเหลี่ยมมีขนสั้น ๆ  ปกคลุม  ใบเดี่ยว  เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก  ขอบใบหยัก  ดอกช่อ  กลีบดอกสีขาวหรือขาวอมม่วงอ่อน  ผลแห้งไม่แตก  สีน้ำตาลดำ

สรรพคุณ

                       1.  ลำต้นและใบ  ขับปัสสาวะ  รักษาโรคไต  โรคนิ่ว  แก้ปวดเมื่อย  รักษาโรคเบาหวาน  ลดความดันโลหิต  ขับกรดยูริก  ผู้ป่วยโรคหัวใจไม่ควรใช้

ลิ้นงูเห่า

 ลิ้นงูเห่า  Clinacanthus  siamensis  Bremek.

ชื่อ    : ลิ้นงูเห่า  Clinacanthus  siamensis  Bremek.  วงศ์    ACANTHACEAE

ชื่ออื่น       : มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ชองระอา (ทั่วไป); พิมเสนต้น, เสลดพังพอนตัวผู้ (ภาคกลาง) เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์      : ไม้พุ่มรอเลื้อย  ใบเดี่ยว  เรียงตรงข้าม  ก้านใบยาว  1 – 1.5  ซม.  ดอกช่อ  ออกเป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง  กลีบดอกสีแดงส้ม  ปลายแยกเป็น  2  ปาก

สรรพคุณ

1.  ราก  ตำพอก  แก้พิษตะขาบหรือแมงป่องต่อย

2.  ใบ  ตำหรือขยี้  ทาหรือพอก  แก้พิษร้อนอักเสบ  ถอนพิษแมลงหรือสัตว์กัดต่อย

ยางน่องเถา

 ยางน่องเถา  Strophanthus  caudatus  (L.)  Kurz

ชื่อ    : ยางน่องเถา  Strophanthus  caudatus  (L.)  Kurz  วงศ์    APOCYNACEAE

ชื่ออื่น       : เครือน่อง ยางน่องเครือ (อุบลราชธานี) น่อง เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์      : ไม้เถา  น้ำยางสีขาว  ใบเดี่ยว  เรียงตรงข้าม  ดอกช่อ  ออกที่ปลายกิ่ง  กลีบดอกสีขาว  ปลายกลีบสีแดง  ผลเป็นฝักคู่ขนาดใหญ่

สรรพคุณ

1.  น้ำยาง  ใช้ผสมกับยาพิษชนิดอื่นทาลูกหน้าไม้ยิงสัตว์  บำรุงหัวใจให้บีบส่งโลหิตแรงขึ้น

2.  เมล็ด  มีสารออกฤทธิ์เร็ว  ใช้ปริมาณน้อยเป็นยาบำรุงหัวใจ

รางจืด

รางจืด  Thunbergia  laurifolia  Lindl. 

ชื่อ    : รางจืด  Thunbergia  laurifolia  Lindl.  วงศ์    ACANTHACEAE

ชื่ออื่น       : มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า รางเย็น คาย (ยะลา), ดุเหว่า (ปัตตานี), ทิดพุด (นครศรีธรรมราช), ย่ำแย้ แอดแอ (เพชรบูรณ์), น้ำนอง (สระบุรี), จอลอดิเออ ซั้งกะ ปั้งกะล่ะ พอหน่อเตอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), กำลังช้างเผือก ยาเขียว เครือเขาเขียว ขอบชะนาง (ภาคกลาง), ว่านรางจืด เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์      : ไม้เถา  ใบเดี่ยว  เรียงตรงข้าม  รูปขอบขนาน  ดอกสีม่วงอมฟ้าหรือขาว  ออกเป็นช่อที่ง่ามใบ  ผลเป็นฝักยาว  เมื่อแก่จะแตกเป็น  2  ซีก

สรรพคุณ

1.  ราก  แก้อักเสบ  แก้ปวดบวม

2.  ราก เถา  และใบ  ถอนพิษเบื่อเมา  แก้เมาค้าง  แก้ประจำเดือนไม่ปกติ  แก้ปวดหู  แก้ปวดบวม  แก้ไข้

3.  ใบ  ถอนพิษทั้งปวง

ฟ้าทะลายโจร

ฟ้าทะลายโจร  Andrographis  paniculata  (Burm. f.)  Wall.  ex  Nees 

ชื่อ    : ฟ้าทะลายโจร  Andrographis  paniculata  (Burm. f.)  Wall.  ex  Nees  วงศ์    ACANTHACEAE

ชื่ออื่น       : มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ฟ้าทะลาย ฟ้าทะลายโจร น้ำลายพังพอน (กรุงเทพมหานคร), สามสิบดี เขตตายยายคลุม (ร้อยเอ็ด), หญ้ากันงู (สงขลา), ฟ้าสะท้าน (พัทลุง), เมฆทะลาย (ยะลา), ฟ้าสาง (พนัสนิคม), ขุนโจรห้าร้อย (ภาคกลาง), ซวนซิน เหลียง เจ็กเกี่ยงสี่ คีปังฮี โซ่วเซ่า (จีน) เป็นต้น

ลักษณะทางพฤษศาสตร์      : ไม้ล้มลุก  ใบเดี่ยว  เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก  ดอกช่อ  สีขาว  ผลแห้งแตก

สรรพคุณ

1.  ราก  ขับพยาธิ  ขับน้ำเหลือง  แก้ไข้รากสาด  ไข้มาลาเรีย

2.  ทั้ง 5  แก้ไข้  ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย  แก้ท้องเสีย  แก้เจ็บคอ  แก้ไอ  รักษาต่อมทอนซิลอักเสบ  รักษาหลอดลมอักเสบ  ระงับอาการอักเสบ  และช่วยเจริญอาหาร